تشخیص شکستگی استخوان گاهی اوقات می تواند بسیار واضح و ساده باشد. در خیلی از مواقع جهت تشخیص اینکه یک اندام، دچار شکستگی شده است احتیاجی به پزشک نیست و افراد می توانند متوجه شکستگی شوند اما گاهی اوقات تشخیص شکستگی ساده نیست.
دستورالعمل تشخیص شکستگی استخوان
به منظور تشخیص شکستگی استخوان، پزشک از دستورالعملی بهره می‌برد که برای تشخیص همه مشکلات و بیماری‌ها به کار می‌رود. این دستورالعمل یک روش سیستماتیک و کارآمد است.
در این روش، پزشک مراحل زیر را به ترتیب دنبال می‌کند:
- بررسی تاریخچه: در این مرحله، پزشک با بیمار و افراد اطراف او صحبت می‌کند و اطلاعات مهمی در مورد حادثه و شکستگی را جمع‌آوری می‌کند. این اطلاعات شامل جزئیاتی از نوع حادثه و لحظه وقوع آن است.
- معاینه و استفاده از امکانات پاراکلینیک: پس از بررسی تاریخچه، پزشک برای معاینه جسمی بیمار اقدام می‌کند و در صورت لزوم از امکانات پاراکلینیک مثل اشعهX و آزمون‌های دیگر بهره می‌برد.
- صحبت با بیمار و اطرافیان: ارتباط کلامی با بیمار و افراد اطراف بسیار مفید است تا اطلاعات دقیق‌تری درباره شرایط واقعی شکستگی به دست آید.
در هنگام مکالمه با بیمار و اطرافیان، سوالاتی مهم وجود دارند که باید پرسیده شوند. برای مثال:
- آیا بیمار از ارتفاع سقوط کرده یا تصادف کرده؟
- اگر تصادف کرده، چگونه اتفاق افتاده و چه نوع وسیله نقلیه‌ای درگیر بوده؟
- اگر از ارتفاع سقوط کرده، ارتفاع سقوط چقدر بوده و زمان وقوع حادثه چیست؟
زمان مراجعه به بیمارستان در مواقع شکستگی بسیار مهم است. هر چه دیرتر به بیمارستان مراجعه شود و درمان آغاز شود، عوارض شکستگی نیز بیشتر خواهد بود. در مواردی که شکستگی همراه با عارضه عروقی است، شروع درمان در اسرع وقت به نتایج بهتری منجر می‌شود. همچنین، اهمیت دارد که آیا محل شکستگی آلوده بوده یا خیر؟
در شکستگی‌های باز، آلوده بودن محل می‌تواند به آلوده شدن زخم و افزایش عوارض شکستگی منجر شود. آیا بیمار درد دارد؟ آیا علاوه بر درد، نشانه‌های دیگری دارد؟ در کدام شرایط درد افزایش می‌یابد و در کدام شرایط کاهش می‌یابد؟ این تنها چند نمونه از سوالاتی هستند که مطرح می‌شوند.
گاهی این اطلاعات به تنهایی کافی می‌باشند تا بیماری یا شکستگی تشخیص داده شود.
آیا تمامی شکستگی‌ها با سوال کردن از بیمار قابل تشخیص هستند؟ نه، برخی از علائم شکستگی به وضوح مشخص هستند. به عنوان مثال، یکی از علائم شایعی که افراد را به شکستگی مشکوک می‌کند، این است که شخص پس از یک حادثه قادر به ایستادن یا راه رفتن نمی‌باشد یا پس از واقعه ناتوانی در استفاده از اندامش را تجربه می‌کند.
تغییر شکل اندام نیز از دیگر نشانه‌های آشکار شکستگی است. خونریزی اندام که در یک یا دو روز پس از واقعه رخ می‌دهد نیز می‌تواند نشانه‌ای از شکستگی باشد. تمام این نشانه‌ها از طریق تاریخچه بیمار به دست آمده و ارزیابی می‌شوند.
با این حال، در بسیاری از موارد، تاریخچه بیمار به تنهایی کافی نیست. به عنوان مثال، علائم مذکور ممکن است به دلیل شکستگی نسبت به دیگر عوامل ناشی از مصدومیت‌ها یا مشکلات پاتولوژیکی نیز پدید آید. نکته دیگر مهم این است که در تاریخچه بسیاری از شکستگی‌ها، سابقه آسیب به اندام مشخص وجود دارد. با این حال، شکستگی‌های استرسی یا پاتولوژیک ممکن است بدون سابقه آسیب واضحی ایجاد شوند یا در مواردی که به دلیل بدرفتاری، اندامی از بچه دچار شکستگی شود، سابقه ضربه ممکن است به عمد پنهان شود.
در فرآیند اخذ تاریخچه یا شرح حال بیمار، موارد زیر باید به دقت مورد توجه قرار گیرند. هدف این مرحله از معاینه، جمع‌آوری اطلاعاتی است که هم به تشخیص دقیق مشکل بیمار کمک کند و هم موجب شود تا درمان مناسب‌تری ارائه شود.
- سن بیمار، شغل و سوابق بیماری‌های قبلی: اطلاعاتی که مرتبط با سن بیمار، شغل او، و سابقه بیماری‌هایی که قبلاً داشته است، می‌تواند در تشخیص و درمان مفید باشد. همچنین، داروهایی که بیمار مصرف می‌کند نیز اطلاعات مهمی ارائه می‌دهد.
- نوع و شدت آسیب: نحوه و دلیل آسیب به اندام باید مورد بررسی قرار گیرد. آیا آسیب ناشی از تصادف وسیله نقلیه بوده است؟ آیا بیمار راکب وسیله نقلیه بوده یا پیاده بوده است؟ آیا آسیب ناشی از سقوط از ارتفاع بوده یا در حین فعالیت ورزشی ایجاد شده است؟
- شدت آسیب: میزان شدت آسیب و ضربه باید مشخص گردد. در صورت تصادف، سرعت وسیله نقلیه در وقوع حادثه نیز اطلاعات مهمی است. تصادف در خیابان‌های شهری یا جاده‌های خارج از شهر و با سرعت بالا رخ داده است؟ اگر آسیب ناشی از سقوط از ارتفاع بوده است، ارتفاع سقوط باید مشخص گردد.
- علائم بیمار: بیمار ممکن است نشانه‌های خاصی از آسیب را اعلام کند. این نشانه‌ها نیز برای تشخیص مهم هستند.
- زمان مورد نظر: مدت زمانی که از وقوع حادثه سپری شده است نیز اطلاعات حیاتی ایجاد می‌کند. در برخی موارد، مثل ضایعات عروقی ناشی از شکستگی یا شکستگی‌های باز، مدت زمان میان وقوع آسیب و شروع درمان بسیار اهمیت دارد.
- محیط آسیب: مکان و شرایطی که آسیب به اندام ایجاد کرده است باید شناسایی شود. در شکستگی‌های باز، آلودگی محیط ممکن است عوامل عفونتی را افزایش دهد.
مرحله بعدی معاینه اعضای حیاتی بیمار است. در این مرحله، وضعیت کلی بیمار بررسی می‌شود تا هر گونه آسیب جانی به نقاط دیگری از بدن که ممکن است اهمیت از خود شکستگی بیشتری داشته باشند، شناسایی شود. به عنوان مثال، ضربه‌ای که موجب شکستگی باز ایجاد شده است ممکن است خونریزی شدیدی را به همراه داشته باشد که نیاز به مداخله فوری دارد.
علائم شکستگی‌های استخوان
علائم شکستگی‌های استخوان به دو دسته تقسیم می‌شوند:
دسته اول علائم شکستگی: در این دسته، علائمی وجود دارند که اگر مشاهده شوند، ممکن است به شکستگی اشاره کنند. با این حال، حضور این علائم تنها نشانه‌ای از شکستگی نیست و باید توسط پزشک تأیید شوند. این علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
- تغییر شکل اندام: تغییر در شکل و شکل استخوان یا منطقه ممکن است به چشم دیده یا با لمس قابل تشخیص باشد.
- تورم موضعی در اندام: انتفاخ و تورم در ناحیه مصدوم شده.
- خونریزی در پوست اندام: حضور خونریزی ظاهری در پوست منطقه مصدوم.
- اختلال در کارکرد اندام: ناتوانی یا مشکلات در عملکرد استخوان یا اندام.
- درد در هنگام لمس محل شکستگی: احساس درد در نقاط مصدوم شده وقتی که محل شکستگی لمس می‌شود.
- احساس درد هنگام حرکت اندام یا تلاش پزشک برای انعطاف استخوان آسیب دیده.
دسته دوم علائم شکستگی: در این دسته، علائمی وجود دارند که حضور آنها دلیل بسیار قوی بر احتمال شکستگی است. این علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
- حرکت نابجا در اندام: حضور حرکت در نقاطی که معمولاً مفاصل ندارند و این حرکت به دلیل شکستگی استخوان ایجاد شده است.
- صدای خرت‌خرت در هنگام حرکت اندام: صدای خرت‌خرتی که به علت برخورد قطعات شکسته شده استخوان به یکدیگر ایجاد می‌شود و به آن “کریپتاسیون” (Crepitus) گفته می‌شود.
همچنین، باید توجه داشت که حضور هر یک از این علائم نیازمند ارزیابی توسط پزشک و تصدیق تشخیصی است.
مراحل معاینه بیمار مشکوک به شکستگی
معاینه بیمار برای بررسی آسیب‌های ناشی از ضربه، از یک رویه منطقی پیروی می‌کند. مهمترین بررسی‌هایی که در معاینه پزشک اهمیت دارند عبارتند از:
نگاه کردن:
با نگاه به اندام‌ها می‌توان اطلاعات زیادی را کسب کرد. تغییر شکل ظاهری اندام، تورم، خونریزی، خراشیدگی و وجود زخم را می‌توان با نگاه کردن به اندام کشف کرد.
وجود زخم بر روی محل شکستگی لزوماً نشان دهنده باز بودن شکستگی نیست. در بسیاری مواقع، زخم پوستی با محل شکستگی ارتباط ندارد و می‌توان شکستگی را بسته به شرایط حساب آورد.
لمس کردن:
با لمس اندام می‌توان مقدار سفتی و تورم آن را حس کرد. گاهی لبه تیز محل شکستگی در زیر پوست لمس می‌شود. حرکت دادن اندام ممکن است موجب صدای دادن محل شکستگی شود، که معمولاً بیشتر لمس می‌شود تا شنیده شود.
فشار دادن به محل شکستگی معمولاً شدت درد را افزایش می‌دهد. حرکت دادن مفاصل اندام ممکن است موجب بیشتر شدن شدت درد شود.
وضعیت خونرسانی اندام شکسته‌شده:
گاهی اوقات عروق خونی در محل شکستگی آسیب می‌بینند. این آسیب عروقی که ممکن است در شریان یا ورید یا هر دو باشد، بر اثر همان ضربه‌ای که موجب شکستگی استخوان شده است، ایجاد می‌شود.
در بعضی مکان‌های اندام، عروق خونی چنان به استخوان نزدیکند که هر گونه جابجایی در استخوان‌ها که بدنبال شکستگی ایجاد می‌شود موجب آسیب عروق می‌شود. گاهی هم نوک تیز قطعات شکسته شده موجب آسیب عروقی می‌شود.
این آسیب‌های عروقی می‌توانند به دو صورت پاره‌شدن نسبی یا کامل رگ رخ دهند. گاهی اوقات به علت فشار به استخوان‌های جابجا شده یا هماتوم (تجمع خون در قسمتی از بافت بدن) ناشی از شکستگی، خون از بیرون وارد رگ می‌شود و رگ بسته می‌شود. گاهی هم به علت ضربه به رگ، در درون آن لخته ایجاد شده و رگ بسته می‌شود.
بندرت ممکن است بر اثر ضربه، جدار رگ خونریزی کند و این خونریزی می‌تواند منجر به بسته شدن مسیر جریان خون در رگ شود. هر یک از این اتفاقات می‌تواند منجر به کاهش خونرسانی به قسمتی از اندام شود که بعد از محل شکستگی قرار دارد.
یکی از قسمت‌های معاینه پزشک، شامل معاینه وضعیت خونرسانی اندام شکسته شده است. این معاینه نه تنها باید بلافاصله بعد از شکستگی انجام شود بلکه در ۴۸ ساعت اول بعد از آن بطور مرتب تکرار می‌شود.
حتی اگر شکستگی درمان شده باشد، مثلاً گچ گرفته یا تحت عمل جراحی قرار گرفته باشد، هم باید وضعیت عروقی اندام بطور مرتب ارزیابی شود. علت این تکرار در آن است که وضعیت عروقی بیمار در ۴۸ ساعت اول ناپایدار است.
ممکن است وضعیت عروقی بیمار در معاینه اولیه طبیعی باشد ولی بتدریج دچار اشکال شود، بنابراین بسیار مهم است که خونرسانی اندام بیمار بطور مکرر ارزیابی شود.
درد شدید در دست یا تورم شدید در انگشتان دست بعد از گچ‌گیری اندام فوقانی می‌تواند نشانه خونرسانی نامطلوب اندام بدنبال شکستگی و یا حتی درمان باشد و باید به آن اهمیت داد.
معاینه وضعیت عروقی اندام
در معاینه وضعیت عروقی اندام، نکات زیر مورد توجه قرار می‌گیرند:
رنگ: تغییر رنگ اندام به صورت رنگ پریدگی یا کبودی مهم است و می‌تواند نشانه مشکلات عروقی اندام باشد.
گرما: اگر اندام سرد باشد، ممکن است نشانه خونرسانی ناکافی باشد.
نبض: نبض معیار خوبی برای بررسی وضعیت عروقی اندام است. در مشکلات عروقی اندام، شدت نبض ممکن است کاهش یابد یا حتی اصلاً لمس نشود.
در اندام‌های فوقانی، نبض‌های رادیال و اولنار در مچ دست، و نبض‌های شریانی در جلوی ارنج و زیر بغل بررسی می‌شوند. در اندام‌های تحتانی، نبض فمورال در کشاله ران، نبض پوبلیتئال در پشت زانو، و نبض تیبیال قدامی و خلفی در مچ پا بررسی می‌شوند.
بازگشت مویرگی (Capillary return): وقتی نوک انگشت یا ناخن را فشار می‌دهیم، محل فشار و اطراف آن سفید می‌شود. این تغییر رنگ طبیعی است، زیرا زمینه قرمزی در رنگ پوست، به علت حضور خون در مویرگ‌های آن است. هنگام فشار دادن پوست، به علت تخلیه خون از مویرگ‌ها، رنگ آن به سفیدی تغییر می‌کند. با برداشتن فشار، بلافاصله خون به مویرگ‌ها برمی‌گردد و رنگ مجدداً به حالت اول برمی‌گردد. به این پدیده “capillary refill” می‌گویند.
گاهی اوقات هنگام برداشتن فشار از روی پوست، رنگ آن به سرعت به حالت اول برنمی‌گردد و این بازگشت رنگ با کندی صورت می‌گیرد. علت این تاخیر معمولاً اختلال در جریان خون اندام است. پس از این روش می‌توان برای معاینه وضعیت عروقی اندام استفاده کرد.
در معاینه وضعیت عروقی اندام، نکات زیر مورد توجه قرار می‌گیرند:
تغییر در حس و حرکت: وقتی خونرسانی اندام دچار اشکال می‌شود، اعصابی که در آن اندام هستند نیز دچار کم‌خونی می‌شوند، که موجب اختلال در کارکرد آنها می‌شود. یکی از علائم این اختلال عملکرد، کاهش حس لمسی در پوست است.
کاهش حس لمسی: اگر در یک اندام آسیب مستقیم به عصب نیامده باشد، کاهش حس می‌تواند نشانه مشکل عروقی اندام باشد. وقتی کاهش حس به علت آسیب مستقیم به عصب باشد، معمولاً یک عصب اندام دچار مشکل می‌شود، ولی در مواردی که کاهش حس به علت مشکل عروقی باشد، تمام اعصاب اندام دچار مشکل می‌شوند.
معاینه اعصاب حرکتی: گرچه مشکلات عروقی اندام ممکن است اعصاب حرکتی را هم تحت تأثیر قرار دهد، اما معاینه این اعصاب نمی‌تواند به کشف مشکل عروقی کمک کند. این به دلیل آن است که معاینه یک عصب حرکتی در واقع با معاینه عضله‌ای است که توسط آن عصب تحریک می‌شود و حرکت می‌کند.
سونوگرافی داپلر و آنژیوگرافی: اگر معاینات نتواند وضعیت عروقی اندام را مشخص کند، از روش‌هایی مانند سونوگرافی داپلر و یا آنژیوگرافی برای بررسی دقیقتر عروق استفاده می‌شود.
معاینات تکمیلی پس از تشخیص شکستگی: بعد از تشخیص شکستگی توسط پزشک، معاینات تکمیلی انجام می‌شود تا مشخص شود آیا شکستگی باز است و آیا زخمی در روی پوست وجود دارد که به محل شکستگی راه داشته باشد. همچنین، بررسی می‌شود که وضعیت خونرسانی اندام شکسته شده مناسب است یا به علت شکستگی مختل شده است. از نظر اعصابی هم بررسی می‌شود که آیا وضعیت اعصاب اندام شکسته شده مناسب است یا به علت شکستگی دچار اشکال شده است. همچنین، بررسی می‌شود که آیا بدنبال ضربه، به احشاء هم آسیبی رسیده است.
جواب این سوالات بسیار مهم است. برای مثال، اگر شکستگی باز باشد و یا بدنبال شکستگی، اندام دچار آسیب عروقی شده باشد، بیمار باید بطور فوری تحت عمل جراحی قرار گیرد. گرچه مشخص شدن آسیب عصبی در اندام شکسته شده ممکن است تغییر زیادی در نحوه درمان ایجاد نکند، اما در صورت وجود باید حتماً قبل از شروع درمان تشخیص داده شود نه بعد از آن. وگرنه بیمار ممکن است احساس کند مشکل عصبی اندام وی به علت درمان پزشک ایجاد شده است.
آیا این امکان وجود دارد که یک شکستگی مخفی بماند و تشخیص داده نشود؟
گاهی اوقات بعد از وقوع یک شکستگی، این امکان وجود دارد که بیمار همچنان بتواند با اندام آسیب دیده، فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهد. در این مواقع، ممکن است بیمار و حتی پزشک فکر کنند که شکستگی ایجاد نشده است. شکستگی‌های زیر به دسته‌ای از شکستگی‌های مخفی تعلق می‌گیرند:
شکستگی های در هم فرو رفته یا ایمپکتد (Impacted fractures): این نوع شکستگی‌ها معمولاً در قسمت‌های بالای استخوان بازو مانند گردن استخوان بازو، در قسمت‌های پایین استخوان زند اعلی یا رادیوس درست بالای مچ دست، و همچنین در ناحیه گردن استخوان ران ایجاد می‌شوند.
شکستگی های استرسی (Fatigue fractures): این نوع شکستگی‌ها معمولاً در متاتارس‌های دوم و سوم و تنه استخوان‌های بزرگ نی ایجاد می‌شود.
شکستگی های استخوان‌های کارپ (Carpal bones): از مهمترین آنها شکستگی استخوان اسکافویید است.
شکستگی های دنده: گرچه این نوع شکستگی‌ها دردناکند هستند و ممکن است محدود شدن تنفس را نیز ایجاد کنند، اما معمولاً توجه کافی به درد آنها نشده و تشخیص داده نمی‌شود.
شکستگی های ترکه‌تری (Green stick): این نوع شکستگی‌ها بیشتر در ساعد بچه‌ها دیده می‌شوند.
بررسی به صورت پاراکلینیکی و تصویربرداری جهت تشخیص شکستگی
پس از مصاحبه با بیمار و اطلاعاتی که از اطرافیان او به دست آمده، پزشک برای تشخیص نهایی شکستگی از روش‌های پاراکلینیکی بهره می‌برد و مهمترین این روش‌ها تصویربرداری می‌باشد.
در مورد تصویربرداری از یک استخوان شکسته، روش مهمتر از آن عکس‌برداری رادیوگرافی یا عکس‌برداری ساده است. وقتی شک به وجود شکستگی می‌آید، تصویربرداری رادیوگرافی از اندام ضروری است.
گرچه ممکن است در بسیاری از موارد شکستگی وجود نداشته باشد و نتیجه رادیوگرافی منفی باشد، اما عدم تشخیص یک شکستگی به علت عدم انجام رادیوگرافی دارای تبعات جدی است. بنابراین، ترجیح می‌دهیم که حتی اگر به ظاهر زیاد تکراری باشد، این کار انجام شود.
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر نادر مطلبی زاده فوق تخصص و جراح افزایش قد از اینجا اقدام کنید
رادیوگرافی شکستگی چگونه انجام می‌شود
روش معمول برای عکس‌برداری از اندام آسیب‌دیده، گرفتن دو عکس از آن است. یک بار اشعه ایکس از جلو به اندام تابانده می‌شود و تصویر آن بر روی فیلم ضبط می‌شود و سپس اشعه مجدداً از کنار اندام تابانده می‌شود.
تصویر یا فیلم اول به نام “فیلم رخ” یا “قدامی-خلفی” (antero-posterior) شناخته می‌شود و تصویر دوم به نام “تصویر نیم‌رخ” یا “لترال” (Lateral) نامیده می‌شود.
تهیه یک فیلم رادیوگرافی با کیفیت هنر تکنسین رادیولوژی مرتبط است. مقدار و دوز اشعه ایکسی که به اندام اعمال می‌شود، باید به دقت منظم شود. هر افزایش یا کاهش این دوز ممکن است منجر به عدم وضوح تصویر شود.
در فیلم رادیوگرافی، باید تمام طول استخوان مشکوک به شکستگی قابل مشاهده باشد. بهترین حالت این است که هم مفصل بالا و هم مفصل پایین استخوان مشکوک به شکستگی در تصویر رادیوگرافی دیده شوند.
بیمار باید در حین عکس‌برداری اندام خود را بدون حرکت نگه دارد تا تصویر واضحی از آن تهیه شود. همچنین، تمام اشیاء فلزی مانند انگشتر یا ساعت باید از اندام دور شوند تا تصویر آنها تصویر استخوان را تاریک نکند.
تشخیص شکستگی استخوان با رادیوگرافی همیشه کار ساده‌ای نیست. گاهی اوقات برای بررسی دقیقتر استخوان، نیاز به انجام تصاویر رادیوگرافی از زوایای مختلف وجود دارد. این تصاویر ممکن است به زوایای مایل به اندام گرفته شوند و برای دیدن جزئیات بهتر از آنها استفاده می‌شود.
در مواردی، ممکن است جابجایی قطعات شکسته شده به حدی کم باشد که در تصویر رادیوگرافی دیده نشود. در این موارد، اگر دو هفته پس از آسیب، تصویر رادیوگرافی مجدد گرفته شود، ممکن است خط شکستگی مشخص شود. این موقعیت بخصوص در شکستگی‌های استخوان اسکافویید دیده می‌شود.
گاهی اوقات تشخیص شکستگی بسیار مشکل می‌شود. به عنوان مثال، در تصویر رادیوگرافی ناحیه آرنج بچه‌ها، خطوط بسیاری دیده می‌شوند که شبیه خطوط شکستگی هستند و ممکن است اشتباه گرفته شوند. در این موارد، پزشک ممکن است از هر دو آرنج تصویر رادیوگرافی تهیه کند و با مقایسه آنها به خطوطی که طبیعی هستند و خطوط غیرطبیعی پی ببرد.
یک نکته بسیار مهم این است که تهیه یک فیلم رادیوگرافی بد، بسیار بدتر از عدم داشتن فیلم رادیوگرافی است. یک فیلم رادیوگرافی بد نه تنها ممکن است شکستگی را نشان ندهد بلکه احساس اطمینان کاذبی را به پزشک و بیمار منتقل می‌کند که همه چیز به خوبی است و مشکلی وجود ندارد.
پزشک در یک تصویر رادیوگرافی به نکات زیر توجه می‌کند:
- نوع شکستگی: پزشک با دقت تصویر رادیوگرافی را بررسی می‌کند تا تشخیص دهد که آیا شکستگی یک شکستگی معمولی، شکستگی استرسی یا شکستگی پاتولوژیک است.
- جابجایی قطعات شکستگی: اگر قطعات شکستگی جابجا شده باشند، پزشک تلاش می‌کند تا در چه جهتی جابجا شده‌اند.
- تاریخ شکستگی: پزشک می‌سنجد که آیا شکستگی اخیراً اتفاق افتاده یا مدت زمانی از آن گذشته است.
- آسیب به استخوان‌های دیگر و مفاصل نزدیک: پزشک در تصویر رادیوگرافی تلاش می‌کند تا تمام مفاصل اطراف استخوان مشکوک به شکستگی را دقیقاً بررسی کند.
در تهیه و بررسی تصاویر رادیولوژی، نکات زیر بسیار مهم هستند:
- بررسی مفاصل: در بررسی هر استخوان، تمام مفاصل اطراف آن استخوان در تصویر رادیوگرافی باید دیده شوند. به عنوان مثال، در تصویر رادیوگرافی از ناحیه ساعد، مفاصل زانو و مچ پا هم باید در تصویر قابل مشاهده باشند.
- تصاویر از ناحیه‌های مهم: در مواردی که بیمار همکاری لازم را برای اخذ تاریخچه نمی‌دهد (مثلاً در بیماری که بیهوش شده است)، تصاویر رادیوگرافی از ناحیه لگن، گردن و قفسه سینه هم باید تهیه شوند. بسیاری از آسیب‌ها در این مکان‌ها ممکن است در هنگام معاینه علامت خاصی نداشته باشند و اگر از محل رادیوگرافی به عمل نیاید، امکان پنهان ماندن و تشخیص ندادن آنها وجود دارد.
- تصویربرداری مکمل: اگر در تصویر رادیوگرافی شکستگی یک استخوان پاشنه دیده می‌شود، باید از استخوان پاشنه دیگر و از ستون مهره‌هم نیز تصاویر رادیوگرافی تهیه شود، زیرا احتمال شکستگی در این مکان‌ها بالاست.
- تصویربرداری در موارد خاص: در افراد مسنی که بدنبال زمین خوردن دچار درد لگن می‌شوند، تصویر رادیوگرافی لگن برای کشف شکستگی‌های گردن استخوان ران و ناحیه پوبیس بسیار مهم است. بسیاری از این شکستگی‌ها در ابتدا با جابجایی اندکی همراه هستند و تشخیص آنها ممکن است بسیار مشکل باشد.
- شکستگی‌های شانه: در افراد مسنی که بدنبال ضربه دچار درد شانه می‌شوند، به شکستگی‌های گردن استخوان بازو و دررفتگی‌های خلفی مفصل شانه بسیار دقت کرد. گاهی اوقات تشخیص این آسیب‌ها بسیار مشکل می‌شود.
سایر روش ها در تشخیص شکستگی استخوان
در اغلب بیماران حادثه دیده، علاوه بر رادیوگرافی ساده، نیاز به استفاده از روش‌های تصویربرداری دیگر نیست. ولی در موارد خاصی برای بدست آوردن اطلاعات تکمیلی نیاز به استفاده از روش‌های دیگر نیز ممکن است وجود داشته باشد، از جمله:
اسکن رادیوایزوتوپ
در اسکن رادیوایزوتوپ، ابتدا یک ماده رادیواکتیو، معمولاً تکنیسیم دیفسفونات ۹۹، به بیمار تزریق می‌شود. اگر شکستگی وجود داشته باشد، این ماده در ناحیه شکسته شده بیشتر از مناطق دیگر جذب می‌شود. سپس با استفاده از دوربین‌های خاص، تصویری از بیمار گرفته شده و اشعه گاما از ماده رادیواکتیو بر روی فیلم ثبت می‌شود.
نواحی که ماده رادیواکتیو بیشتری را جذب می‌کنند، اشعه بیشتری را تابانده و در تصویر به وضوح نمایان می‌شوند. این روش معمولاً در مواردی که وجود شکستگی مشکوک است، مانند احتمال وجود شکستگی اسکافوئید یا شکستگی استرسی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در مواردی که شک بر سر وجود شکستگی‌های بدون جابجایی، شکستگی‌های ستون مهره، یا شکستگی‌های متعدد در اندام‌ها باشد، استفاده از اسکن رادیوایزوتوپ می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
سی تی اسکن
سی تی اسکن اغلب برای بررسی شکل شکستگی‌ها، به ویژه در مناطقی که استخوان شکل سه‌بعدی پیچیده دارد مانند ستون مهره و استخوان لگن، مورد استفاده قرار می‌گیرد. گاهی اوقات ممکن است شکستگی در رادیوگرافی ساده دیده نشود، اما سی تی اسکن قادر به مشخص کردن آن باشد. به عنوان مثال، شکستگی استخوان ساکروم که در سی تی اسکن دیده می‌شود، ممکن است در رادیوگرافی ساده قابل مشاهده نباشد.
ام آر آی
از ام آر آی بیشتر برای دیدن بافت‌های نرم، به عبارت دیگر، بافت‌های غیراستخوانی استفاده می‌شود. این بافت‌ها ممکن است در حین شکستگی آسیب ببینند و گاهی اهمیت آسیب دیدگی بافت نرم از شکستگی خود به مراتب بیشتر باشد. برای مثال، در شکستگی‌های ستون مهره، اهمیت بررسی سلامتی نخاع بسیار زیاد است، و ام آر آی می‌تواند آسیب‌های اعصاب نخاع را به خوبی نشان دهد.
از ام آر آی برای بررسی شکستگی‌های بدون جابجایی و بررسی ضایعات رباط، منیسک، و دیسک بین مهره‌ای نیز استفاده می‌شود.
آنژیوگرافی
در مواردی که پزشک معالج به وجود آسیب‌های شدید عروقی شک کند، استفاده از آنژیوگرافی می‌تواند به تشخیص قطعی این آسیب‌ها کمک زیادی کند. در این روش، یک ماده شیمیایی خاص در خون بیمار تزریق می‌شود و سپس از محل مورد نظر عکس‌برداری می‌شود. این ماده باعث مشاهده خون و در نتیجه رگ‌های خونی در تصویر رادیولوژی می‌شود.
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر نادر مطلبی زاده فوق تخصص و جراح افزایش قد از اینجا اقدام کنید
سپاسگزاریم که مقاله تشخیص شکستگی استخوان چگونه است؟ را مطالعه نمودید. اگر سوالی در مورد تشخیص شکستگی استخوان داشتید از ما بپرسید.
