سندرم ایمپینجمنت Impingement: این وضعیت یکی از رایج‌ترین دلایل درد شانه در بزرگسالان است. بسیاری از افرادی که از درد شانه شکایت دارند، در حقیقت دچار سندرم ایمپینجمنت یا گیر شانه هستند.
- علت و مکانیسم سندرم ایمپینجمنت
- نقش تاندون‌ها و عضلات
- بیماری ایمپینجمنت شانه
- شیوع سندرم ایمپینجمنت
- علائم درد شانه ناشی از ایمپینجمنت
- تشخیص سندرم ایمپینجمنت شانه
- درمان غیر جراحی سندرم ایمپینجمنت شانه
- درمان جراحی سندرم ایمپینجمنت شانه
- فرآیند آرتروسکوپی شانه
- تشخیص و درمان با آرتروسکوپی
- بازپروری شانه بعد از جراحی ایمپینجمنت
علت و مکانیسم سندرم ایمپینجمنت
گیر کردن تاندون‌ها: ایمپینجمنت یا گیر شانه به دلیل گیر کردن تعدادی تاندون بین دو استخوان در ناحیه شانه ایجاد می‌شود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که دو استخوان، یعنی سر استخوان بازو و زائده آکرومیون (جزئی از استخوان کتف یا اسکاپولا)، به یکدیگر نزدیک شده و تاندون‌ها را فشرده و گیر می‌کنند. این فشرده‌سازی تاندون‌ها موجب درد می‌شود و در موارد شدید ممکن است منجر به پارگی تاندون شود.
نقش تاندون‌ها و عضلات
تاندون‌ها و روتاتور کاف: تاندون‌ها بافت‌هایی هستند که عضلات را به استخوان‌ها متصل می‌کنند. در ناحیه شانه، مجموعه‌ای از عضلات به نام روتاتور کاف وجود دارند که از یک سو به استخوان کتف متصل شده و از سوی دیگر توسط تاندون‌های مشترک به قسمتی پایین‌تر از سر استخوان بازو متصل می‌شوند. این عضلات با انقباض خود موجب پایداری سر استخوان بازو در محل خود (حفره گلنوئید) می‌شوند.
بیماری ایمپینجمنت شانه
علائم و تظاهر بیماری: بیماری ایمپینجمنت شانه زمانی رخ می‌دهد که تاندون‌های روتاتور کاف، به ویژه تاندون سوپراسپیناتوس، بین زائده آکرومیون و سر استخوان بازو گیر کرده و در اثر آسیب‌های وارد شده، علائم بیماری را نشان می‌دهند.
شیوع سندرم ایمپینجمنت
شایع در ورزشکاران و شغل‌های خاص: این ناراحتی بیشتر در میان ورزشکاران جوان به خصوص در رشته‌هایی مثل شنا، بیس بال، و تنیس که نیاز به حرکت دست بالای سر دارند، مشاهده می‌شود. همچنین، در مشاغلی که فرد مجبور است دستان خود را بالای سر ببرد مانند نقاشان ساختمان و کارگران ساختمانی، این بیماری رایج است. گاهی اوقات یک حرکت نابجا یا ضربه به اندام فوقانی نیز می‌تواند منجر به ایجاد این ناراحتی شود.
علائم درد شانه ناشی از ایمپینجمنت
تظاهرات مختلف علائم: علائم ایمپینجمنت شانه معمولاً در ابتدا خفیف هستند و با گذشت زمان شدت می‌یابند. این علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
- درد خفیف شانه که ممکن است در حال استراحت یا فعالیت رخ دهد.
- دردی که از جلوی شانه به بازو تیر می‌کشد.
- درد شدید هنگام بالا بردن دست یا استفاده از دست برای برداشتن یا جابجایی اشیاء.
- درد در هنگام پرتاب توپ در ورزش.
- وجود درد در یک قوس محدود از حرکت: در ابتدای بلند کردن دست شانه دردی ندارد، اما در نزدیکی حالت افقی دردناک شده و در بالاتر از آن درد از بین می‌رود، که به این وضعیت سندرم قوس دردناک (Painful arc syndrome) گفته می‌شود.
تشدید درد و محدودیت حرکتی: با پیشرفت بیماری، درد در شب هم احساس می‌شود و به تدریج محدودیت حرکتی در شانه ایجاد می‌شود که شامل دشواری در بالا بردن اندام فوقانی است. در موارد شدید، محدودیت حرکتی در تمام جهات رخ می‌دهد و عضلات شانه ضعیف و لاغر می‌شوند.
تشخیص سندرم ایمپینجمنت شانه
روش‌های تشخیصی: برای تشخیص این سندرم، معاینه توسط پزشک، انجام رادیوگرافی ساده و یا MRI می‌تواند موثر باشد. این روش‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا وضعیت شانه و وجود هرگونه آسیب دیدگی یا تغییرات ساختاری را شناسایی کند.
درمان غیر جراحی سندرم ایمپینجمنت شانه
اقدامات اولیه و فیزیوتراپی: در مواردی که بیماری هنوز پیشرفت زیادی نکرده، می‌توان با اقدامات ساده‌ای مانند استراحت دادن به شانه و اجتناب از حرکاتی که فشار بیشتری به شانه وارد می‌کنند، پیشرفت بیماری را متوقف کرد. انجام حرکات کششی و نرمش‌های فیزیوتراپی نیز در صورت وجود محدودیت حرکتی مفید است. گاهی اوقات استفاده از داروهای بیحس کننده موضعی یا تزریق کورتیکوستروئید توسط پزشک می‌تواند به کاهش درد کمک کند. درمان معمولاً چند هفته تا چند ماه زمان می‌برد و روند بهبودی به تدریج اتفاق می‌افتد.
درمان جراحی سندرم ایمپینجمنت شانه
جراحی به عنوان گزینه آخر: اگر درمان‌های غیرجراحی موثر واقع نشوند، پزشک ممکن است تصمیم به انجام جراحی بگیرد. هدف از جراحی برطرف کردن گیر است. در این روش، جراح سعی می‌کند فضای بین سر استخوان بازو و زائده آکرومیون را افزایش دهد تا فشار کمتری به تاندون روتاتور کاف وارد شود. امروزه، این جراحی معمولاً از طریق آرتروسکوپی انجام می‌شود، که شامل استفاده از یک لوله فلزی توخالی باریک (مشابه نی‌های مورد استفاده برای نوشیدنی‌ها) است.
فرآیند آرتروسکوپی شانه
استفاده از دوربین و نور: در انتهای لوله فلزی آرتروسکوپ، یک دوربین فیلمبرداری بسیار دقیق قرار دارد که تصاویر داخل شانه را ثبت می‌کند. این لوله حاوی تعداد زیادی عدسی است و از طریق یک شکاف چند میلیمتری در جلوی شانه وارد می‌شود. تصاویر تهیه شده توسط دوربین به یک مانیتور با وضوح بالا منتقل می‌شوند تا پزشک معالج بتواند داخل شانه را مشاهده کند. همچنین، یک منبع نور پرقدرت از طریق همان لوله نور کافی را برای دیدن داخل مفصل فراهم می‌کند.
تزریق مایع و ایجاد فضا: از طریق یک شکاف دیگر در مفصل شانه، مایعات به داخل مفصل فرستاده می‌شود تا مایع کدر داخل شانه خارج شود و جای خود را به یک مایع شفاف و زلال بدهد. این کار باعث می‌شود داخل مفصل بهتر دیده شود و فضا برای حرکت آرتروسکوپ در مفصل افزایش یابد.
تشخیص و درمان با آرتروسکوپی
کاربردهای آرتروسکوپی: پزشک معالج می‌تواند بسیاری از قسمت‌های داخل شانه را از طریق آرتروسکوپ مشاهده کند و بیماری‌ها و ضایعات را تشخیص دهد. همچنین، می‌تواند از طریق شکاف کوچک دیگری در شانه، ابزارهای جراحی خاصی را به داخل مفصل فرستاده و اقدام به درمان جراحی بعضی از ضایعات کند.
درمان ایمپینجمنت شانه: در موارد ایمپینجمنت شانه، با استفاده از ابزارهای خاصی، قسمتی از سطح زیرین زائده آکرومیون تراشیده می‌شود تا فضای بیشتری برای حرکت تاندون روتاتور کاف فراهم شود. در صورت آسیب دیدن تاندون، قسمت‌های پاره شده و زائد خارج شده و در صورت امکان ترمیم می‌شوند.
بازپروری شانه بعد از جراحی ایمپینجمنت
دوره استراحت بعد از جراحی
پس از انجام جراحی ایمپینجمنت، شانه و اندام فوقانی بیمار برای مدتی نیاز به استراحت دارد. در این دوره، اندام فوقانی به گردن آویزان می‌شود تا فرصت کافی برای ترمیم یابد.
شروع حرکات نرمشی
پس از گذشت چند روز از جراحی، بیمار شروع به انجام حرکات نرمشی ملایم برای شانه می‌کند. هدف از این حرکات، بازیابی دامنه حرکتی شانه است.
تقویت عضلات شانه
در مرحله بعد، بیمار نرمش‌هایی را برای تقویت عضلات شانه انجام می‌دهد. این تمرینات به تدریج و با دقت انجام می‌شوند تا از فشار بیش از حد بر شانه جراحی شده جلوگیری شود.
دوره بهبودی
معمولاً، فرآیند بهبودی بین دو تا چهار ماه زمان می‌برد. در این مدت، درد بیمار کاهش یافته و دامنه حرکتی شانه به تدریج بهبود می‌یابد.
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر نادر مطلبی زاده فوق تخصص و جراح افزایش قد از اینجا و یا از طریق واتس‌اپ اقدام کنید
