در دنیای امروز با تغییراتی که در سبک زندگی افراد رخ داده، بیماری‌ها و مشکلات پزشکی نیز دچار تغییر شده‌اند. مفصل زانو از جمله قسمت‌های پیچیده بدن است که به دلیل مکان آن، آسیب‌پذیر است. درد و ناراحتی در این قسمت از بدن در سال‌های اخیر زیاد شده است. اما با پیشرفت‌های علمی، امکان تعویض مفصل زانو وجود دارد که به بهبود درد کمک می‌کند.
تعویض مفصل زانو به چه معناست؟
غضروف‌های انعطاف پذیر در انتهای استخوان‌ها کمک می‌کنند تا مفصل به راحتی حرکت کند. ولی گاهی اوقات این غضروف‌ها آسیب می‌بینند و باعث درد می‌شوند. در این مواقع، پزشکان ارتوپد می‌توانند مفصل زانو را تعویض کنند تا بیمار راحت‌تر حرکت کند.
چه فردی نیازمند تعویض مفصل زانو است؟
تعویض مفصل زانو یکی از عمل‌های موفق پزشکی است. ابتدا پزشک‌ها سعی می‌کنند با درمان‌های غیرجراحی مثل فیزیوتراپی یا دارو آن را درمان کنند. اگر این روش‌ها جواب ندهد، باید تعویض مفصل انجام شود. اگر کسی همواره زانو درد دارد، حتی زمانی که در حال استراحت است، یا اگر حرکت زانو محدود شده است، عمل جراحی تعویض مفصل زانو نیاز است.
هدف از این عمل چیست؟
وقتی مفصل زانو ساییده می شود، استخوان‌ها به هم نزدیک می‌شوند و حرکت زانو سخت می‌شود. این عمل جراحی کمک می‌کند تا درد کاهش یابد و بیمار بتواند راحت‌تر حرکت کند و کارهای روزمره‌اش رو انجام دهد.
دلیل تعویض مفصل زانو چیست؟
تعویض مفصل زانو زمانی مورد نیاز است که غضروف مفصل زانو از بین رفته باشد، و یا مفصل ساییده شده باشد و التهاب پیدا کرده باشد و درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، ورزش‌های مخصوص و داروهای خوراکی نتوانسته باشند وضعیت را بهبود ببخشند. در چنین مواردی، پزشک متخصص ارتوپد با انجام عمل جراحی و استفاده از پروتزهای مصنوعی، به بهبود وضعیت بیمار کمک می‌کند و درد زانو پس از دوره نقاهت کاملاً از بین می‌رود.
اما چه عواملی باعث آسیب رساندن به غضروف و ساییدگی استخوان‌ها می‌شود؟
- ضربه و آسیب به زانو: مفصل زانو ممکن است به دلیل حوادث ناگهانی مانند تصادفات رانندگی آسیب ببیند.
- روماتیسم مفصلی: یا آرتریت روماتوئید، یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌های پوششی مفاصل حمله می‌کند و باعث التهاب آنها می شود.
- آرتروز: این بیماری زمانی رخ می‌دهد که غضروف‌ها از بین رفته و استخوان‌ها به یکدیگر ساییده می‌شوند، که به درد شدید و التهاب منجر می‌شود.
- پوکی استخوان: با گذشت زمان و افزایش سن، استخوان‌ها ضعیف و آسیب‌پذیر می‌شوند و این می‌تواند به آسیب‌های جدی منجر شود و در نهایت منجر به تعویض مفصل زانو شود.
در چنین مواردی، تعویض مفصل زانو می‌تواند به بهبود درد و افزایش کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
روش اجرای عمل تعویض مفصل زانو
عمل تعویض مفصل زانو یکی از روش‌های موثر در درمان درد و ناراحتی مفصل زانو است که در صورت انجام صحیح، بیماران را به زندگی نرمال باز می‌گرداند. در این عمل جراحی، مراحل زیر طی می‌شود:
- بیهوشی: بسته به تشخیص پزشک، بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می‌شود.
- دسترسی به مفصل: جراح با ایجاد یک شکاف کوچک در ناحیه مفصل زانو، به استخوان‌ها و نواحی داخلی دسترسی پیدا می‌کند.
- حذف نواحی آسیب دیده: غضروف و سطح مفصلی استخوان‌های آسیب دیده با استفاده از ابزارهای جراحی خاص حذف می‌شوند.
- نصب پروتز: پزشک بسته به شرایط بیمار، پروتزها و ایمپلنت‌های مخصوص را در مکان مفصل آسیب دیده نصب می‌کند.
- تثبیت ایمپلنت: ایمپلنت‌ها که از مواد فلزی و پلاستیکی ساخته شده‌اند، با استفاده از سیمان استخوانی یا روش‌های بیولوژیک به استخوان‌ها متصل می‌شوند.
آیا نتیجه عمل دائمی است؟
عمل تعویض مفصل زانو به شکل قابل توجهی به بهبود وضعیت بیمار کمک می‌کند. اما برای اطمینان از دوام پروتز و کسب نتیجه بهینه، توصیه می‌شود که موارد زیر را در نظر بگیرید:
- انتخاب پزشک متخصص و با تجربه برای انجام عمل
- انجام فیزیوتراپی قبل از جراحی برای تقویت عضلات
- توجه به تکنیک‌های جراحی و دانش پزشک
- انتخاب نوع مناسب پروتز و بررسی کیفیت سازنده
- رعایت مراقبت‌های لازم در دوره نقاهت، از جمله فیزیوتراپی و نرمش
- مراقبت‌های مداوم از پروتز، از جمله نحوه نشستن و عدم فشار زیاد به زانو
با رعایت این موارد، می‌توان به دوام بیشتر پروتز و نتیجه مطلوب‌تری از عمل جراحی دست یافت.
انواع پروتزها در جراحی تعویض مفصل زانو
جراحی تعویض مفصل زانو با استفاده از پروتزهای مصنوعی انجام می‌شود. پزشک بر اساس شرایط بیمار مانند سن، وزن، وضعیت سلامتی و میزان آسیب به مفصل، نوع مناسب پروتز را انتخاب می‌کند. پروتزها بر اساس جنس مواد سازنده به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
- سرامیک بر روی پلاستیک
- سرامیک بر روی سرامیک
- فلز بر روی پلاستیک
- فلز بر روی فلز
هر پروتز از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
- بخش فمورال: مربوط به استخوان ران
- بخش تیبیال: مربوط به استخوان ساق
- بخش پاتلار: مربوط به استخوان کشکک
روش‌های مختلف جراحی تعویض مفصل زانو بسته به شرایط مفصل آسیب دیده و نواحی مختلف زانو انجام می‌شود. جراحی ممکن است جزئی یا کامل باشد:
- جراحی جزئی: بسته به سلامتی رباط‌ها و میزان آسیب به بخش‌های مختلف زانو، در سن‌های مختلف قابل اجرا است.
- جراحی کامل: با تعویض کامل بخش‌های سطحی استخوان‌ها و یا تعویض سطح زیرین کاسه زانو انجام می‌شود.
تعیین سن برای جراحی
سن بیمار نقش مهمی در تصمیم به انجام جراحی دارد. اغلب پزشکان جراحی تعویض مفصل زانو را برای افراد زیر 50 سال توصیه نمی‌کنند. ولی تصمیم نهایی بسته به شرایط فردی بیمار، میزان درد و محدودیت‌های فعالیتی ناشی از مشکلات مفصل زانو خواهد بود.
آیا امکان انجام عمل پای پرانتزی یا ضربدری همزمان با جراحی تعویض مفصل زانو وجود دارد؟
بله، انجام همزمان این دو عمل ممکن است و در این موارد، مهارت و تجربه جراح بسیار مهم است. دکتر نادر مطلبی زاده دارای تجربه گسترده در این زمینه است و تعداد زیادی عمل همزمان تعویض مفصل زانو و پای پرانتزی یا ضربدری را با موفقیت انجام داده‌اند.
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر نادر مطلبی زاده فوق تخصص و جراح افزایش قد از اینجا اقدام کنید
آیا لازم است قبل از جراحی تعویض مفصل زانو به دندانپزشک مراجعه کرد؟
بله، اطمینان از سلامت دندان‌ها قبل از جراحی ضروری است تا از انتقال عفونت به محل جراحی جلوگیری شود.
عوارض احتمالی جراحی تعویض مفصل زانو چیست؟
علیرغم کم‌ریسک بودن این جراحی نسبت به سایر عمل‌ها، امکان بروز عوارض وجود دارد. انتخاب پروتز مناسب و تکنیک صحیح جراحی می‌تواند این ریسک‌ها را کاهش دهد:
- عفونت‌های سطحی که با آنتی‌بیوتیک و رعایت بهداشت قابل درمان است.
- عفونت‌های عمیق که ممکن است نیاز به جراحی مجدد داشته باشد.
- آسیب به استخوان‌های اطراف در طول جراحی.
- درد ناشی از ناسازگاری پروتز.
- شل شدن یا جابجایی پروتز که ممکن است نیاز به ترمیم داشته باشد.
- لخته خونی که با دارو قابل درمان است.
- محدودیت در حرکت مفصل مصنوعی.
- آسیب به عروق و اعصاب اطراف.
- تفاوت در طول پاها.
مزایای جراحی تعویض مفصل زانو چیست؟
تسکین درد شدید اصلی‌ترین مزیت این جراحی است. بهبود فعالیت جسمانی و بازگشت به زندگی روزمره نیز دیگر مزیت‌های مهم این عمل است که به بهبود روحیه و افزایش رضایت بیمار کمک می‌کند.
چگونه مراقبت‌های پس از جراحی تعویض مفصل زانو انجام شود؟
پس از جراحی تعویض مفصل زانو، رعایت چند مورد مهم برای بهبودی سریع و موثر ضروری است:
- مصرف به موقع داروهای تجویز شده، از جمله مسکن‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای جلوگیری از لخته خون.
- استفاده از داروهای مکمل مانند ویتامین‌ها و قرص آهن با مشورت پزشک.
- جلوگیری از تماس زخم با آب و رطوبت در هنگام استحمام.
- خودداری از استفاده از پله تا چند ماه اول.
- بازگشت به محل کار باید با توصیه پزشک صورت گیرد، معمولاً حداقل دو ماه پس از جراحی.
- انجام حرکات ورزشی توصیه شده در منزل به طور منظم.
- حضور مستمر در جلسات فیزیوتراپی.
- مصرف مواد مغذی و تنوع در مصرف میوه‌ها و سبزیجات.
- تنظیم ارتفاع صندلی به گونه‌ای که بالاتر از حد معمول باشد.
- رعایت بهداشت و مراقبت از محل جراحی.
- توجه به نحوه راه رفتن، نشستن و خوابیدن.
- افزایش تدریجی پیاده‌روی در منزل.
- شروع به رانندگی با توجه به توصیه‌های پزشک.
- تعویض بانداژ با دقت و به موقع.
دوره نقاهت پس از جراحی چگونه است؟
بیمار باید در دوره نقاهت استراحت کند و از فعالیت‌های سنگین خودداری نماید. با این حال، زمان بهبودی برای هر فرد متفاوت است. با تایید پزشک، بیمار می‌تواند پس از 4 تا 6 هفته به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد. در این دوره باید به نکات زیر توجه کرد:
- استفاده از واکر یا عصا هنگام راه رفتن.
- خودداری از فشار آوردن به زانو هنگام بلند شدن.
- جلوگیری از فشار به زانو در حالت خواب.
- خودداری از آویزان کردن پا هنگام نشستن.
- عدم استفاده از پله.
مدت زمان درمان و بازیابی پس از جراحی چقدر است؟
تقریباً 98 درصد بیماران می‌توانند پس از یک ماه به فعالیت‌های حرفه‌ای خود بازگردند، البته بستگی به نوع شغل و فعالیت فرد دارد.
درد پس از جراحی تعویض مفصل زانو چگونه است؟
پس از جراحی تعویض مفصل زانو، احساس درد طبیعی است و با گذر زمان و در طول دوره نقاهت، این درد کاهش می‌یابد. در برخی موارد، بیماران ممکن است تورم، تب و قرمزی در محل جراحی تجربه کنند که باعث افزایش درد می‌شود. در چنین مواردی، باید فوراً با پزشک مشورت شود تا اقدامات لازم انجام شود.
چه مدت زمانی عمل تعویض مفصل لگن طول می‌کشد؟
جراحی تعویض مفصل لگن معمولاً بین یک تا سه ساعت طول می‌کشد. پس از جراحی، لوله‌های خاصی در محل عمل قرار داده می‌شود تا خون اضافی را از محل جراحی خارج کند.
آیا تورم پا پس از جراحی تعویض مفصل لگن طبیعی است؟
تورم ساق پا می‌تواند یکی از نشانه‌های لخته شدن خون در رگ‌های پا باشد، که یک عارضه جدی پس از جراحی تعویض مفصل لگن است. لخته‌های خونی می‌توانند خطرناک شوند اگر از محل تشکیل خود جدا و به قلب و سپس به شریان‌های ریوی منتقل شوند، که به آن آمبولی ریوی می‌گویند.
این می‌تواند منجر به مسدود شدن مویرگ‌های ریوی و اختلال در همودینامیک قلبی ریوی شود و در موارد شدید، مرگ بیمار را نیز به دنبال داشته باشد. بنابراین، تورم در ساق پا باید با جدیت بررسی شود و در صورت نیاز، با پزشک مشورت شود.
لنگیدن پس از جراحی تعویض مفصل لگن
درد و تخریب مفصل لگن می‌تواند منجر به لنگیدن بیمار شود. بیمار به دلیل درد، سعی می‌کند فشار کمتری به پای آسیب دیده وارد کند، که این امر به لنگیدن منجر می‌شود. با انجام جراحی تعویض مفصل، درد به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
جراحی تعویض مفصل زانو با استفاده از لیزر
استفاده از لیزر در جراحی تعویض مفصل زانو به کاهش درد بیماران کمک می‌کند. لیزر با دقت بالا کار می‌کند و آسیب کمتری به بافت‌های اطراف وارد می‌کند. این تکنیک همچنین به حفظ مفصل طبیعی بیمار کمک می‌کند و امکان استفاده از تکنیک‌های نوین مانند سلول‌های بنیادی را فراهم می‌آورد.
جایگزین‌های جراحی تعویض مفصل زانو
در برخی موارد، به دلیل شدت تخریب مفصل زانو، ممکن است نیاز به جراحی تعویض مفصل باشد. در مواردی که درمان‌های غیرجراحی کافی نیستند، تزریقات داخل مفصل می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد. تزریق هیالورونیک اسید به بهبود عملکرد زانو کمک می‌کند، اما ممکن است عوارضی مانند حساسیت، تورم و درد داشته باشد. تزریق کورتون نیز یک درمان موقت برای کاهش درد و التهاب است.
ورزش و فیزیوتراپی پس از جراحی
برنامه ورزشی و فیزیوتراپی پس از جراحی بسیار مهم است. بیمار باید به توصیه‌های پزشک خود پایبند باشد و در جلسات فیزیوتراپی شرکت کند تا عضلات پای خود را تقویت کرده و بازدهی جراحی را افزایش دهد. این برنامه‌ها به بهبود سریع‌تر و بازگشت به فعالیت‌های روزمره کمک می‌کنند.
انتخاب بهترین جراح برای تعویض مفصل زانو در تهران
اگر درد زانو شما به حدی رسیده است که پس از مشاوره با یک فوق‌تخصص زانو، تصمیم به جراحی گرفته‌اید، پیدا کردن یک جراح متخصص و با تجربه برای تعویض مفصل زانو حیاتی است.
دکتر مطلبی زاده یکی از جراحان معتبر در این زمینه است که با انجام تعداد زیادی عمل در تهران و سایر شهرهای کشور، شهرت گسترده‌ای دارد.
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر نادر مطلبی زاده فوق تخصص و جراح افزایش قد از اینجا اقدام کنید
ما توصیه می‌کنیم که قبل از تصمیم‌گیری برای جراحی، یک جلسه مشاوره با دکتر مطلبی زاده برگزار کنید تا اطلاعات دقیق‌تری دریافت کنید.
هزینه جراحی تعویض مفصل زانو
هزینه جراحی بستگی به شرایط خاص هر بیمار دارد. بیمارانی که تحت پوشش بیمه هستند، ممکن است هزینه کمتری بپردازند. عوامل موثر بر هزینه جراحی عبارتند از:
- تجربه و مهارت جراح
- امکانات و تجهیزات بیمارستان
- آزمایش‌ها و تصویربرداری‌های پیش از عمل
- شرکت در جلسات فیزیوتراپی
- نیاز به استفاده از عصا یا واکر پس از جراحی
- داروهای تجویز شده پس از عمل
به همین دلیل، برای دریافت اطلاعات دقیق‌تر و مشاوره اختصاصی، توصیه می‌شود با کلینیک یا بیمارستان مرتبط تماس بگیرید.
